Η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 έχουν συνδεθεί με ταχύτερη γήρανση του εγκεφάλου και αυξημένο κίνδυνο προβλημάτων μνήμης και σκέψης. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ακόμα και τα μεταβολικά προβλήματα σε προδιαβήτη μπορεί να επιταχύνουν τις αλλαγές στον εγκέφαλο που σχετίζονται με την ηλικία.

Διαβάστε ακόμη: Σε αυτές τις 4 ηλικίες ο εγκέφαλός μας αλλάζει

Ωστόσο, οι επιστήμονες γνωρίζουν ακόμη λίγα για το πώς η μεταβολική φλεγμονή και η αντίσταση στην ινσουλίνη συνδέονται με την «ηλικία του εγκεφάλου», ένα εκτιμώμενο μέτρο συνολικής εγκεφαλικής υγείας με βάση το MRI. Μόνο λίγες μελέτες έχουν εξετάσει αν η βελτίωση αυτών των μεταβολικών δεικτών κατά τη διάρκεια της απώλειας βάρους βελτιώνει επίσης τα σκορ ηλικίας εγκεφάλου ή τις γνωστικές λειτουργίες.

Για να κατανοήσουν καλύτερα πώς αυτές οι μεταβολές εμφανίζονται στον εγκέφαλο, οι ερευνητές εξέτασαν δύο τεστ απώλειας βάρους που παρακολούθησαν τους συμμετέχοντες με MRI, αιματολογικές εξετάσεις και γνωστικά τεστ.

Διαβάστε ακόμη: Γιατί κολλάει ο εγκέφαλός μας στις αρνητικές σκέψεις; Τι λέει η ψυχολόγος

Πώς διεξήχθη η μελέτη;

Οι ερευνητές ανέλυσαν δύο μικρές δοκιμές απώλειας βάρους από τη Γερμανία. Η μία παρακολούθησε 53 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες για τέσσερις μήνες και η άλλη 30 ενήλικες για περισσότερα από τρία χρόνια. Όλοι οι συμμετέχοντες ακολούθησαν συγκεκριμένα προγράμματα απώλειας βάρους κατά τη διάρκεια της φάσης απώλειας.

Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε επαναλαμβανόμενες MRI για την εκτίμηση της ηλικίας του εγκεφάλου και έδωσαν δείγματα αίματος για μέτρηση της αντίστασης στην ινσουλίνη, της λεπτίνης και άλλων δεικτών μεταβολικής φλεγμονής.

Στη μικρότερη δοκιμή, οι συμμετέχοντες έκαναν επίσης γνωστικά τεστ, συμπεριλαμβανομένου ενός που μετρά την προσοχή και την ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών.

Συγκρίνοντας τις αλλαγές στο βάρος, στους μεταβολικούς δείκτες και στα αποτελέσματα των MRI, οι ερευνητές αξιολόγησαν αν η βελτίωση της μεταβολικής υγείας συσχετιζόταν με έναν εγκέφαλο που έδειχνε πιο υγιής και νεανικός.

Τι βρήκε η μελέτη;

Και στις δύο δοκιμές, η απώλεια βάρους συνδέθηκε με νεότερη εμφάνιση εγκεφάλου στις MRI απεικονίσεις. Τα σκορ ηλικίας εγκεφάλου των συμμετεχόντων βελτιώθηκαν μέσα σε λίγους μήνες και συνέχισαν να βελτιώνονται κατά την μακροχρόνια παρακολούθηση.

Οι αλλαγές αυτές συνδέθηκαν με καλύτερη μεταβολική υγεία. Καθώς μειώνονταν η αντίσταση στην ινσουλίνη, η λεπτίνη και άλλοι δείκτες φλεγμονής, τα σκορ ηλικίας εγκεφάλου τείνουν να βελτιώνονται επίσης.

Στη μικρότερη δοκιμή, οι συμμετέχοντες που παρουσίασαν μεγαλύτερη βελτίωση στο σκορ ηλικίας εγκεφάλου τους είχαν επίσης μικρή αύξηση στην ταχύτητα εκτέλεσης των γνωστικών τεστ.

Πώς εφαρμόζεται στην καθημερινή ζωή;

Οι μελέτες ήταν μικρές και το μέτρο ηλικίας εγκεφάλου με MRI είναι ακόμα ένα αναδυόμενο εργαλείο, οπότε τα αποτελέσματα δεν πρέπει να θεωρούνται απόδειξη ότι η απώλεια βάρους βελτιώνει άμεσα τις εγκεφαλικές λειτουργίες. Δείχνουν όμως ένα μοτίβο: άτομα των οποίων η μεταβολική υγεία βελτιώθηκε τείνουν να έχουν έναν εγκέφαλο που δείχνει πιο υγιής και νεανικός.

Δεδομένου ότι η αντίσταση στην ινσουλίνη και η χρόνια φλεγμονή επηρεάζουν τον εγκέφαλο, η αντιμετώπιση αυτών των παραγόντων μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής ή ιατρικής φροντίδας μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της γνωστικής υγείας με την πάροδο του χρόνου. Παρ’ όλα αυτά, χρειάζονται μεγαλύτερες μελέτες για να εκτιμηθεί η ισχύς αυτής της σύνδεσης και ποιοι μπορεί να επωφεληθούν περισσότερο.

Η γνώμη των ειδικών

Τα ευρήματα είναι ενδιαφέροντα, αλλά απαιτούνται περισσότερες μελέτες. Η ηλικία του εγκεφάλου είναι ένα ερευνητικό μέτρο, όχι κλινικό εργαλείο, και δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα σκέφτεστε ή θα αισθάνεστε καθημερινά. Η μελέτη προσφέρει όμως ένα αρχικό σημείο για να κατανοήσουμε πώς ο εγκέφαλος μπορεί να συνδέεται με άλλους μηχανισμούς του σώματος καθώς αλλάζει η υγεία.

Photo credit: istock