Μέχρι πριν λίγα χρόνια, ο όρος “food noise” (διατροφικός θόρυβος) θα μπορούσε να παραπέμπει σε ήχους όπως το τσιτσίρισμα του μπέικον στο τηγάνι ή το κριτς-κρατς από τα πατατάκια στο σινεμά. Όμως από το 2021 και μετά, ο όρος απέκτησε μια πιο ψυχολογική διάσταση: περιγράφει τον εσωτερικό θόρυβο ή την εσωτερική φλυαρία της συνεχούς επιθυμίας για φαγητό. Τη φωνή στο μυαλό που λέει «θέλω γλυκό», «φα’ το τώρα», «δεν αντέχω άλλο να πεινάω».

Μπορείτε να διαβάσετε: 3 τροφές που μιμούνται το Ozempic, σύμφωνα με γιατρό

Και κάπου εκεί εμφανίστηκε το Ozempic. Ένα φάρμακο που αρχικά προοριζόταν για τη ρύθμιση του σακχάρου σε άτομα με διαβήτη τύπου 2, αλλά σύντομα εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο περιζήτητα «μαγικά ραβδάκια» για την απώλεια βάρους, όπως και το Wegovy (ίδια δραστική ουσία, σε υψηλότερη δόση).

Τι συμβαίνει πραγματικά με τη νέα γενιά φαρμάκων απώλειας βάρους; Μπορούν όντως να «απενεργοποιήσουν» την πείνα ή απλώς δημιουργούν μια νέα εξάρτηση; Ζητήσαμε από τη δρα Βαλεντίνη Κωνσταντινίδου, ερευνήτρια, Διαιτολόγο-Διατροφολόγο με εξειδίκευση στη Διατροφογενετική και την τροποποίηση διατροφικής συμπεριφοράς, ιδρύτρια του DNANUTRICOACH® και της μεθόδου Διατροφικής Ενδυνάμωσης, να μας εξηγήσει τι κρύβεται πίσω από το hype.

Μπορείτε να διαβάσετε: Χάστε λίπος και ξεχάστε το για πάντα, σύμφωνα με το Harvard

Από το Ozempic στο Ozempic 2.0

Σήμερα, η συζήτηση δεν περιορίζεται πια στο αν αυτά τα φάρμακα είναι αποτελεσματικά (είναι). Αλλά στο τι έρχεται μετά.

Μιλάμε για την επόμενη γενιά φαρμάκων απώλειας βάρους, τα αποκαλούμενα Ozempic 2.0. Πρόκειται για νέες φαρμακευτικές ενώσεις που προσφέρουν ακόμη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, λιγότερες παρενέργειες και δράση που ξεπερνά τη μείωση της όρεξης. Στο στόχαστρο μπαίνουν πια όχι μόνο τα κιλά, αλλά και η ψυχολογική σχέση με το φαγητό, η καταναγκαστική υπερφαγία και η διαταραγμένη εικόνα σώματος.

Πως λειτουργούν αυτά τα φάρμακα;

Οι περισσότεροι από αυτούς τους νέους παράγοντες είναι αγωνιστές του GLP-1 (glucagon-like peptide-1), μιας ορμόνης που παράγεται φυσικά στο έντερο και στέλνει σήματα κορεσμού στον εγκέφαλο.

Τα νεότερα μόρια, όπως το tirzepatide (γνωστό εμπορικά ως Mounjaro), συνδυάζουν τη δράση δύο ή και τριών ορμονών (GLP-1, GIP και σύντομα και άλλα), και υπόσχονται μέχρι και 20% μείωση του σωματικού βάρους χωρίς χειρουργική επέμβαση. Επιπλέον, φαίνεται να μειώνουν τις φλεγμονές, να βελτιώνουν τα επίπεδα σακχάρου και να έχουν πιθανή προληπτική δράση κατά της καρδιαγγειακής νόσου.

Food noise: Η νέα ψυχική διάσταση της παχυσαρκίας

Για πρώτη φορά η επιστήμη παραδέχεται ότι η παχυσαρκία δεν είναι απλά θέμα θέλησης. Η “ο διατροφικός θόρυβος”, μπορεί να είναι εξουθενωτικός. Τα νέα φάρμακα δεν «κόβουν απλώς την όρεξη», αλλά μειώνουν την ένταση αυτής της εσωτερικής φλυαρίας, κάνοντας χώρο για πιο νηφάλιες διατροφικές αποφάσεις.

Πολλοί χρήστες περιγράφουν μια απελευθερωτική σιγή. Ξυπνούν χωρίς να σκέφτονται τι θα φάνε. Δεν έχουν λιγούρες κάθε τρεις και λίγο. Μπορούν να αφήσουν φαγητό στο πιάτο. Ένα μικρό θαύμα για όσους έχουν περάσει δεκαετίες σε δίαιτες.

Αλλάζουν όλα: Οικονομία, ηθική και υγεία

Η φαρμακοβιομηχανία βρίσκεται σε αναβρασμό. Η δανέζικη εταιρεία Novo Nordisk, που παρασκευάζει το Wegovy, αξίζει πλέον πάνω από 500 δισεκατομμύρια δολάρια, περισσότερο από ολόκληρη την οικονομία της Δανίας. Αλλά η ηθική συζήτηση είναι έντονη:

  • Μήπως κάνουμε ιατρικοποίηση της εικόνας σώματος;
  • Ποιος έχει πρόσβαση σε αυτά τα φάρμακα, και ποιος μένει εκτός λόγω κόστους;
  • Θα έπρεπε να τα παίρνουν και άτομα που δεν είναι παχύσαρκα, απλώς για να «χάσουν μερικά κιλά»;

Ακόμα και το πρότυπο ομορφιάς αλλάζει. Η επιστροφή της πολύ λεπτής σιλουέτας στο κόκκινο χαλί (βλ. Met Gala, εβδομάδες μόδας) συνοδεύεται από φήμες για «Ozempic body», κάτι που προκαλεί ανησυχία για ένα νέο κύμα διατροφικών διαταραχών.

Το μέλλον: Ιατρική ακριβείας και φαρμακολογική ψυχολογία

Οι ειδικοί προβλέπουν πως πολύ σύντομα τα φάρμακα απώλειας βάρους θα συνταγογραφούνται εξατομικευμένα, με βάση το DNA, τις ορμόνες, το μικροβίωμα και την ψυχολογία του καθενός. Αυτό πρεσβεύει η ιατρική ακριβείας, η οποία είναι μια εξατομικευμένη προσέγγιση στη θεραπεία και πρόληψη ασθενειών, που βασίζεται στα γονιδιακά, περιβαλλοντικά και τρόπου ζωής χαρακτηριστικά κάθε ατόμου.

Μιλάμε για μια νέα εποχή στην παχυσαρκία, όπου η φαρμακευτική αγωγή δεν θα θεωρείται αποτυχία αλλά μέρος της θεραπείας. Και για πολλούς ανθρώπους, το να σταματήσει επιτέλους αυτή η εσωτερική φωνή που φωνάζει «φάε!» δεν είναι θέμα αισθητικής. Είναι θέμα ποιότητας ζωής.

Photo by Sasha Rubaniuk on Unsplash