Τα μικροπλαστικά βρίσκονται παντού. Σύμφωνα με έρευνες, οι άνθρωποι καταναλώνουν, κατά μέσο όρο, ποσότητα μικροπλαστικών ισοδύναμη με περίπου 50 πλαστικές σακούλες τον χρόνο. Οι επιστήμονες μόλις αρχίζουν να ερευνούν πώς αυτά τα σωματίδια επηρεάζουν την υγεία μας και πώς μπορεί το σώμα μας να τα αποβάλλει. Παράλληλα, ορισμένες μελέτες υποδεικνύουν ότι η κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών μπορεί να περιορίσει τις βλαβερές τους συνέπειες.

Δείτε ακόμη: 9 αριθμοί που “μαρτυρούν” την υγεία σας: Τους ξέρετε;

Τι είναι τα μικροπλαστικά;

Τα μικροπλαστικά είναι μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού, διαμέτρου μικρότερης από 5 χιλιοστά. Μπορεί να είναι τόσο μικρά που να μην φαίνονται καν με γυμνό μάτι. Προέρχονται από τη διάσπαση μεγαλύτερων πλαστικών αντικειμένων και έχουν εντοπιστεί σε καλλυντικά, βιομηχανικά προϊόντα, συνθετικά υφάσματα, στο νερό, στα τρόφιμα – ακόμη και στον αέρα.

Πώς επηρεάζουν τα μικροπλαστικά την ανθρώπινη υγεία;

Τα μικροπλαστικά μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή. Η φλεγμονή είναι η φυσική αντίδραση του σώματος σε στρες, βλάβη των ιστών και μικρόβια. Ωστόσο, όταν η χρόνια φλεγμονή έχει συνδεθεί με περισσότερες από 100 ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων του Αλτσχάιμερ και του καρκίνου.

Μια μελέτη του 2024 έδειξε ότι άτομα που είχαν περισσότερα μικροπλαστικά ή νανοπλαστικά στις πλάκες των αρτηριών του λαιμού τους, είχαν σχεδόν πενταπλάσιο κίνδυνο για καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό.

Η υγεία του εντέρου προκαλεί επίσης ανησυχία. Το 2022, ερευνητές μελέτησαν μοντέλο του ανθρώπινου μικροβιώματος και διαπίστωσαν ότι η έκθεση σε ένα κοινό είδος πλαστικού που χρησιμοποιείται σε συσκευασίες τροφίμων και ποτών θα μπορούσε να επηρεάσει την υγιή πέψη και να ενισχύσει την ανάπτυξη φλεγμονωδών βακτηρίων.

Οι ερευνητές υποψιάζονται επίσης ότι ορισμένες χημικές ουσίες στην επιφάνεια των μικροπλαστικών ενδέχεται να διαταράσσουν τις ορμόνες, εμποδίζοντας την ομαλή ρύθμιση του ύπνου, της όρεξης και της επικοινωνίας μεταξύ των κυττάρων του σώματος.

Η επίδραση των μικροπλαστικών στο ανθρώπινο σώμα εξαρτάται πιθανότατα από το άτομο και το ιατρικό του ιστορικό, το μέγεθος των σωματιδίων, το είδος του πλαστικού και την ποσότητα στο σώμα.

Δείτε ακόμη: Τι αλλάζει στο σώμα σας εάν σταματήσετε να πίνετε αλκοόλ για 30 μέρες

Τα μικροπλαστικά μπορούν να αποβληθούν από τον οργανισμό

Ευτυχώς, δεν παραμένει κάθε σωματίδιο πλαστικού για πάντα στο σώμα. Οι άνθρωποι καταπίνουν μικροπλαστικά κυρίως μέσω της τροφής και του νερού, αλλά πολλά από αυτά—ιδιαίτερα τα μεγαλύτερα, όπως αυτά που προέρχονται από πλαστικές επιφάνειες κοπής, απλώς περνούν μέσα από το παχύ έντερο και αποβάλλονται με τα κόπρανα.

Οι χημικές ουσίες από τα μικροπλαστικά επίσης δεν παραμένουν για πολύ στο σώμα, οπότε αν σταματήσει η έκθεση, τα επίπεδα στον οργανισμό θα μειωθούν.  Ωστόσο κάτι τέτοιο είναι δύσκολο, δεδομένου ότι τα μικροπλαστικά βρίσκονται παντού. Έτσι οι χημικές ουσίες που φεύγουν από το αίμα μας αντικαθίστανται γρήγορα από καινούργιες.

Επιπλέον, τα μικρότερα σωματίδια μπορεί να μην αποβάλλονται. Οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι τα νανοπλαστικά απορροφώνται μερικές φορές από τα κύτταρα και μπορεί να δημιουργήσουν πρωτεϊνικά «κέλυφη», που τους επιτρέπουν να κυκλοφορούν εύκολα στο σώμα.

Πώς να περιορίσετε τις επιπτώσεις των μικροπλαστικών

Προς το παρόν, δεν υπάρχει κάτι που αποτελεί «θεραπεία»για τα μικροπλαστικά. Ωστόσο, κάποιες διατροφικές αλλαγές ενδέχεται να έχουν θετικά αποτελέσματα.

1. Μελέτη δείχνει ότι τα αντιοξειδωτικά μπορεί να μειώσουν τις επιπτώσεις των μικροπλαστικών περιορίζοντας τη φλεγμονή. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μια φυτική ουσία που ονομάζεται ανθοκυανίνη—η οποία βρίσκεται φυσικά σε μωβ και μπλε τροφές όπως τα μούρα και τα σταφύλια—ενδέχεται να βοηθά στην αντιστροφή της μείωσης τεστοστερόνης και οιστρογόνων, στη βελτίωση της ποιότητας του σπέρματος και στην προστασία από άλλες βλάβες στη γονιμότητα που σχετίζονται με τα μικροπλαστικά.

2. Επιπλέον τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες μπορούν να «δεσμεύσουν» ορισμένα μικροπλαστικά στο έντερο, βοηθώντας την αποβολή τους με τα κόπρανα. Οι διαλυτές ίνες —όπως αυτές που περιέχονται στο ψύλλιο, τους σπόρους chia, τους λιναρόσπορους, τη βρώμη, τα μήλα και τα όσπρια— είναι ιδιαίτερα ωφέλιμες.

Photo credit:  Andrea Piacquadio