Η Diane Keaton, η μούσα του Woody Allen, η αντι-σταρ των Όσκαρ, «έφυγε» αθόρυβα από τη ζωή στα 79 της χρόνια. Κι αν ξεχνούσαμε τις ταινίες της, για να τη θυμόμαστε ως σημείο αναφοράς για το στιλ της; Θα βλέπαμε μια γυναίκα που δεν ακολούθησε το κοπάδι, τις τάσεις, τη βιτρίνα, αλλά δημιούργησε τη δική της γλώσσα για να απελευθερώσει τις γυναίκες. Στη μεγάλη οθόνη, σπανιότερα στη μικρή, αλλά σίγουρα στην καθημερινότητα.

Διαβάστε ακόμη: H αφόρητη βαρεμάρα της ελληνικής μόδας

Και δεν είναι μόνο η Diane Keaton. Βλέπουμε τις γυναίκες στην πολιτική. Τις γυναίκες καριέρας, δηλαδή όλες εμάς. Ένα φόρεμα «μιλάει» διαφορετικά από ένα κοστούμι. Κι αν το κοστούμι μας εγκλωβίζει σε κλισέ και παιχνίδια εξουσίας;

Διαβάστε ακόμη: Ο τέλειος άνδρας

Το σκεφτόμουν βλέποντας το Instagram να γεμίζει φωτογραφίες της Diane Keaton, λίγο μετά την προβολή της νέας ταινίας με πρωταγωνίστρια την Julia Roberts, δεκαετίες μετά την αποθέωση της ως “Pretty Woman”. Τώρα η διάσημη ηθοποιός υποδύεται μια καθηγήτρια πανεπιστημίου στο «After the Hunt», μια ταινία για το κίνημα #MeToo και τις επιπτώσεις του, φορώντας σακάκια, γιλέκα και παντελόνια με πιέτες.

Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν συμπάθησα τις γραβάτες σε γυναίκες. Στην περίπτωση όμως της Diane Keaton, η γραβάτα αποτελούσε απλώς ένα αξεσουάρ με επαναστατική διάθεση. Η ίδια αδιαφορούσε για τις εμπορικές συμφωνίες ανάμεσα σε ιστορικούς οίκους και σούπερ σταρ του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Δεν είναι τυχαίο πως δεν χρησιμοποίησε ποτέ στιλίστα, είχε ξεκάθαρη αισθητική και γνώριζε ακριβώς πως ήθελε να συνοδεύει στιλιστικά τους ρόλους της. Έτσι δεν έκρυψε ποτέ την προτίμηση της στα κοστούμια, τα γιλέκα, τα ζιβάγκο, τα παλτό με αθλητικά παπούτσια, τα καπέλα, τα γάντια, τις ζώνες, τα γυαλιά. Όλα με συμβολισμούς, όλα με λόγο ύπαρξης. Καπέλο για να καλύπτει τα μαλλιά της, ζιβάγκο για να «ντύνει» τον λαιμό και να καδράρει το πρόσωπο. Σαν μια σκηνοθεσία ολόκληρης της προσωπικότητας της.

Και κάπως έτσι θυμάμαι την Bianca Jagger, όταν παντρεύτηκε τον Mick Jagger με λευκό κοστούμι Yves Saint Laurent για να γράψει ιστορία. Τη Marlene Dietrich, την Katharine Hepburn. Η Diane Keaton είχε πει πως ήθελε να μοιάσει στη Raquel Welch, αλλά προτίμησε να ακολουθήσει τον Cary Grant ως πρότυπο, προσαρμόζοντας τη φράση του “τα ρούχα κάνουν τον άντρα” στο δικό της μόττο : “Τα ρούχα κάνουν τη γυναίκα”.

Κι εμείς; Tι μπορούμε να κρατήσουμε από μία ανδρόγυνη γκαρνταρόμπα; Σε μια εποχή όπου αρκετές σταρ προκαλούν για να ξεχωρίσουν, το να αφηγείσαι μια ιστορία, να αγνοήσεις τις «στολές» και το μάρκετινγκ, και να επιβάλεις τη δική σου ανάγνωση, είναι ρίσκο. Με ή χωρίς γραβάτα, είναι γενναίο να ντύνεσαι σύμφωνα με τις δικές σου πεποιθήσεις. Το στιλ δεν είναι πάντα προς πώληση.

Στη νέα ταινία του Luca Guadagnino, η Julia Roberts είναι μια καθηγήτρια του Yale σε κρίση στο ψυχολογικό θρίλερ με τίτλο «After the Hunt». Και τι σχέση μπορεί να έχουν τα ρούχα με τους διαλόγους; Ο κατηγορούμενος Andrew Garfield μοιάζει να επικεντρώνεται περισσότερο στις πράξεις του, ενώ η κατηγορούμενη (και προσφάτως πρέσβειρα του οίκου Chanel) Ayo Edebiri αποδεικνύει πως τα ρούχα έχουν βαθύτερο νόημα καθώς εκφράζουν τις δυναμικές εξουσίας ανάμεσα στους χαρακτήρες.

H Julia Roberts εμπιστεύεται την ενδυματολόγο της, επιλέγει ρούχα σε μπεζ αποχρώσεις, επενδύει στην ήρεμη πολυτέλεια. Από The Row και Celine μέχρι vintage Ralph Lauren. Σακάκια, πουκάμισα, ακαδημαϊκά σύνολα: οι 50 αποχρώσεις του εκρού.
Το σινεμά δεν μιμείται πάντα τη ζωή. Oι περισσότερες ταινίες μένουν στο παρελθόν ή στο παρόν, για να αφηγηθούν μια ιστορία για έναν χαρακτήρα. Η μόδα, αντίθετα, αφορά το μέλλον.

Και πώς θα καταλάβουμε αν προτιμάμε την Diane Keaton ως θηλυκό Woody Allen ή την Julia Roberts ως καθηγήτρια πανεπιστημίου; Για να ενισχύσουμε, ακόμη και θεραπευτικά, την καθημερινή μας «στολή»; Για να κατανοήσεις τους ανθρώπους, πρέπει πρώτα να καταλάβεις γιατί ντύνονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.

Μετά το κίνημα #MeToo, που κατέστησε τους άνδρες υπεύθυνους για τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση των γυναικών, σε μια εποχή έντονων συζητήσεων για την κουλτούρα της ακύρωσης και την κοινωνική δικαιοσύνη, οι αναφορές στη σεξουαλικότητα σπανίζουν. Φωτίζονται κυρίως οι δυναμικές της εξουσίας και η οπτική της.

Ντύνομαι άρα υπάρχω; Όλα έχουν να κάνουν με την ψυχολογία μας.

Όταν φοράω ένα ανδρικό κοστούμι με πουκάμισο και μοκασίνια, ο συνομιλητής μου σχηματίζει αμέσως μια εικόνα για το επάγγελμα μου. Με ψηλοτάκουνες γόβες, τα κλισέ αλλάζουν. Η μουσική που ακούς, ο χαρακτήρας σου, πόσο αυστηρή ή άκαμπτη είναι η εικόνα σου, όλα συνδέονται με τη μη λεκτική επικοινωνία.

Όσοι απορρίπτουν τη μόδα ως επιπόλαιη ή «άχρηστη» πτυχή της ζωής, χάνονται στη μετάφραση. Όλοι επιλέγουμε, συνειδητά ή ασυνείδητα, τι θα φορέσουμε και τι θα αγοράσουμε. Η Diane Keaton επέλεξε να μιλήσει με τη γλώσσα της. Η Julia Roberts, με τη Celine. Εσείς;