Τα κυκλαδίτικα σπίτια είναι πολυφωτογραφημένα και σήμα-κατατεθέν του ελληνικού καλοκαιριού. Οι influencers λατρεύουν να βγάζουν selfies μπροστά από τις άσπρες οικίες με τις μπλε πόρτες και παράθυρα. Ποιο είναι όμως το μυστικό που κρύβεται πίσω από το χρώμα τους;

Διαβάστε ακόμη: 5 λόγοι να πάτε φέτος στη Σέριφο και να την απολαύσετε

Το άσπρο και το μπλε είναι τα εθνικά μας χρώματα, όπως τα αποτυπώνει άλλωστε και η ελληνική σημαία. Είναι επίσης τα χρώματα της θάλασσας και του ουρανού που χαρακτηρίζουν τη Μεσόγειο.
Ωστόσο, τα χαρακτηριστικά μπλε και άσπρα χρώματα στα κυκλαδίτικα σπίτια δεν βασίζονται στη συμβολική σημασία των χρωμάτων για την Ελλάδα.
Στην πραγματικότητα, υπήρχαν αρκετοί λόγοι πίσω από αυτό το χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής των ελληνικών νησιών, κυρίως πρακτικοί.

Για δροσιά το καλοκαίρι

Πολλά σπίτια σε νησιά όπως η Μύκονος, η Πάρος και η Νάξος ήταν αρχικά χτισμένα από πέτρα. Αυτή ήταν μια πρακτική απόφαση, αφού το ξύλο δεν ήταν εύκολα διαθέσιμο στα βραχώδη νησιά του Αιγαίου. Ωστόσο, το βραχώδες έδαφος είναι σκούρου χρώματος. Αυτό δημιουργούσε πρόβλημα κατά τη διάρκεια των ηλιόλουστων ελληνικών καλοκαιριών. Το φως του ήλιου απορροφούνταν από τις σκούρες πέτρες, κάνοντας το εσωτερικό των σπιτιών αφόρητα ζεστό. Έτσι οι κάτοικοι αποφάσιζαν να βάψουν τις πέτρες με λευκό χρώμα, το οποίο αντανακλά την ηλιακή ακτινοβολία. Η διαδικασία αυτή είχε αποτέλεσμα, κρατώντας τα σπίτι πιο δροσερά και άνετα.

Αρχιτεκτονική στα χρόνια της χολέρας

Το 1938, κι ενώ η Ελλάδα μαστιζόταν από επιδημία χολέρας, εκδόθηκε εθνική εντολή από την κυβέρνηση του Μεταξά που υποχρέωνε τους κατοίκους των νησιών να ασβεστώσουν τα σπίτια τους. Το ασβεστόνερο που χρησιμοποιούσαν για το βάψιμο περιείχε ασβέστη, ένα ισχυρό απολυμαντικό. Εκείνη την εποχή, δεν υπήρχαν πολλά άλλα απολυμαντικά ευρείας χρήσης. Έτσι, οι Έλληνες πολίτες ασβέστωναν τα σπίτια τους για να τα απολυμάνουν και να βοηθήσουν στη μείωση της εξάπλωσης της χολέρας.

Διαβάστε ακόμη: 5 έξυπνα design tips που μπορείτε να “κλέψετε” από τα ξενοδοχεία 

Πώς προέκυψε το μπλε χρώμα;

Αν και το μπλε είναι το πιο συνηθισμένο χρώμα για πόρτες και παράθυρα στις Κυκλάδες, δεν είναι το μόνο. Αν περπατήσει κανείς στα σοκάκια των νησιών, θα παρατηρήσει και κόκκινες, πράσινες ή καφέ λεπτομέρειες σε πόρτες και παραθυρόφυλλα, εκτός από το μπλε.
Ωστόσο, το έντονο μπλε χρώμα εξακολουθεί να κυριαρχεί στα κυκλαδίτικα σπίτια. Γιατί;
Η απάντηση βρίσκεται στο κόστος. Οι ψαράδες και ναυτικοί έβαφαν τα παράθυρα και τα παντζούρια τους με ό,τι χρώμα είχε περισσέψει από το βάψιμο της βάρκας τους. Το μπλε ήταν συνήθως το πιο φθηνό χρώμα.
Το μπλε που χρησιμοποιούσαν ήταν μείγμα ασβέστη και ενός καθαριστικού που λεγόταν “λουλάκι”, μια μορφή μπλε ταλκ που υπήρχε σχεδόν σε κάθε σπίτι. Έτσι, ήταν εύκολο και οικονομικό για τους κατοίκους να βάψουν τα σπίτια τους μπλε.

Ο ρόλος της Χούντας

Τα όμορφα αυτά χρώματα των νησιώτικων σπιτιών έγιναν υποχρεωτικά κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας που κατέλαβε την εξουσία στην Ελλάδα το 1967. Το καθεστώς πίστευε ότι τα χρώματα αυτά θα ενέπνεαν πατριωτισμό και αντανακλούσαν την ελληνική εθνική ταυτότητα. Τελικά, το 1974, ψηφίστηκε νόμος που υποχρέωνε το βάψιμο των σπιτιών στα νησιά με λευκό και μπλε.

Σήμερα, αν περιπλανηθεί κανείς στα Κυκλαδονήσια, μπορεί να συναντήσει και σπίτια με αυθεντική πέτρα ή με ελαφρώς διαφορετικά χρώματα. Ωστόσο, το μπλε και το λευκό εξακολουθούν να κυριαρχούν και είναι πλέον σήμα κατατεθέν της ελληνικής νησιωτικής αρχιτεκτονικής σε όλο τον κόσμο.

Photo credits: Freepik