Αν σας ζητούσαν να ορίσετε τι σημαίνει «καλοσύνη», ίσως να λέγατε ότι είναι η ευγένεια, η γενναιοδωρία ή η προθυμία να βοηθήσετε κάποιον χωρίς αντάλλαγμα. Όμως, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες έρευνες, η καλοσύνη δεν είναι απλώς μια ηθική αρετή ή μια όμορφη χειρονομία. Είναι μια δύναμη με απτά οφέλη για την ψυχική και σωματική μας υγεία.

Διαβάστε ακόμη: “Δωρίστε τα χρήματά σας τσιγκούνηδες”

Ο Tyler VanderWeele, καθηγητής στο Harvard T.H. Chan School of Public Health και συνδιευθυντής του προγράμματος για την Υγεία, την Πνευματικότητα και τη Θρησκεία, έχει αναπτύξει τη δική του «στρατηγική καλοσύνης». Κάθε χρόνο, αφιερώνει έξι εβδομάδες για να κάνει καλές πράξεις που ίσως υπό άλλες συνθήκες θα του φαίνονταν «πολύ μπελαλίδικες». Από το να προσφέρει ένα απρόσμενο δώρο σε έναν φίλο, να καλέσει κάποιον για καφέ ή να μαγειρέψει το αγαπημένο φαγητό ενός συγγενή, μέχρι να αφιερώσει λίγο χρόνο για να στηρίξει έναν συνάδελφο στη δουλειά, όλα είναι μέρος του ίδιου σχεδίου: να προσφέρει καλοσύνη.

Διαβάστε ακόμη: Πώς να φροντίζετε τους φίλους ακόμα κι αν δεν έχετε χρόνο

Και, όπως δείχνουν τα δεδομένα, η καλοσύνη δεν ωφελεί μόνο εκείνον που τη δέχεται, αλλά και εκείνον που την προσφέρει.

Όταν η καλοσύνη γίνεται «μεταδοτική»

Υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις ότι η καλοσύνη συνδέεται με διάφορες πλευρές της υγείας και της ευεξίας. Οι μελέτες δείχνουν ότι οι πράξεις καλοσύνης αυξάνουν την ευτυχία, την αίσθηση σκοπού και τη σύνδεση με τους άλλους, ενώ μειώνουν το άγχος και τα αισθήματα μοναξιάς. Όταν είστε καλοί με κάποιον, υπάρχει ένα φαινόμενο μετάδοσης, εκείνος ο άνθρωπος είναι πιο πιθανό να γίνει με τη σειρά του καλός με άλλους. Η καλοσύνη είναι βαθιά μεταδοτική.

Η επιστήμη πίσω από το “να είσαι ευγενικός”

Η καλοσύνη μπορεί να μοιάζει αφηρημένη έννοια, αλλά σήμερα αποτελεί αντικείμενο σοβαρής επιστημονικής μελέτης. Από τη δεκαετία του ’90 και το κίνημα της «θετικής ψυχολογίας», οι ερευνητές άρχισαν να εστιάζουν όχι μόνο στις ψυχικές διαταραχές, αλλά και στα θετικά συναισθήματα και χαρακτηριστικά, όπως η ευγνωμοσύνη, η συγχώρεση και, φυσικά, η καλοσύνη.

Το 2024, μια διεθνής μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology έδειξε ότι οι πράξεις καλοσύνης μειώνουν τη μοναξιά και την κοινωνική απομόνωση, δύο παράγοντες που συνδέονται όλο και περισσότερο με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Επιπλέον, η καλοσύνη φαίνεται να σχετίζεται με χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και μειωμένα επίπεδα κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες.

Παρόμοια οφέλη έχουν παρατηρηθεί και στην εθελοντική δράση. Το να προσφέρετε εθελοντικά είναι μια μορφή δέσμευσης να κάνετε καλό στους άλλους και έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στη μακροζωία και στη διατήρηση της λειτουργικότητας με το πέρασμα του χρόνου.

Πέντε πράξεις καλοσύνης την εβδομάδα

Η συνέπεια φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο. Οι έρευνες δείχνουν ότι η συγκέντρωση πολλών πράξεων καλοσύνης σε μία μέρα κάθε εβδομάδα ενισχύει περισσότερο την ευεξία από το να τις απλώνετε στη διάρκεια της εβδομάδας.

Μια μελέτη του 2019 στο Journal of Social Psychology, με σχεδόν 700 συμμετέχοντες, αποκάλυψε ότι όσοι έκαναν πράξεις καλοσύνης κάθε μέρα για επτά συνεχόμενες ημέρες ένιωσαν σημαντικά πιο ευτυχισμένοι.

Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να θέσετε έναν ρεαλιστικό στόχο: πέντε πράξεις καλοσύνης μέσα σε μία ημέρα, κάθε εβδομάδα, για έξι εβδομάδες. Όταν το κάνετε συστηματικά, η καλοσύνη γίνεται πιο αυθόρμητη, πιο φυσική. Ο σχεδιασμός αυτών των πράξεων μάς διαμορφώνει, καλλιεργεί έναν πιο ευγενικό, πιο δημιουργικό τρόπο σκέψης.

Καλοσύνη: έμφυτη ή επίκτητη;

Ίσως αναρωτιέστε: γεννιόμαστε καλοί ή μπορούμε να μάθουμε να είμαστε; Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η καλοσύνη είναι σαν τους μυς, όσο περισσότερο την εξασκείτε, τόσο πιο δυνατή γίνεται. Και, όπως κάθε καλή συνήθεια, χρειάζεται πρόθεση και πρακτική.

Σκεφτείτε λοιπόν μια μικρή καλή πράξη που μπορείτε να κάνετε, για έναν φίλο, έναν συνάδελφο ή ακόμα και για έναν άγνωστο. Ίσως να είναι ένα μήνυμα ενθάρρυνσης, ένα χαμόγελο, μια προσφορά βοήθειας. Γιατί τελικά, όπως δείχνει η επιστήμη, όταν είστε καλοί με τους άλλους, θεραπεύετε, λίγο λίγο, και τον εαυτό σας.

Photo credit: Istock